mehmet seyfi oktay ne demek?

Mehmet Seyfi Oktay (1934, Hekimhan, Malatya, Türkiye), Türk siyasetçi, Adalet eski Bakanı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Serbest Avukatlık, XVII.,XIX. ve XX. Dönem Ankara Milletvekilliği ile 49. ve 50. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinde Adalet Bakanlığı yaptı. Evli ve üç çocuk babasıdır.

İlk Yaşamı

1934 yılında Malatya'nın Hekimhan ilçesine bağlı Ballıkaya köyünde dünyaya gelen Seyfi Oktay; ilkokulu köyde okudu. Girdiği parasız yatılı okul sınavlarını kazanarak orta okulu Bilecik'te, liseyi ise Haydarpaşa Lisesi'nde yatılı olarak okuyan Oktay; lisans öğrenimini Ankara Ünivesitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlayarak serbest avukatlığa başladı.

Siyasi Yaşamı

Erken dönem

CHP Altındağ Gençlik Kolu Başkanı olarak aktif siyasi yaşama atılan Seyfi Oktay, 17 Kasım 1963'te yapılan yerel seçimlerde önseçimle Ankara Belediye Meclis üyesi seçildi ve bu görevi üç dönem sürdürdü. Bu sırada Ankara il yönetimine seçilerek CHP Ankara İl Sekreterliği'ni yürüttü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördüğü sırada 53 öğrenci tarafından hazırlanan ilk Alevi Bildirgesi'nin yayınlanmasına Mustafa Timisi ile beraber öncülük etmiştir¹.

1969 yılında CHP'den istifa ederek Türkiye Birlik Partisi'ne katılan Oktay bu partide Ankara İl Başkanlığı ve Genel Sekreter Yardımcılığı görevlerini yürüttü ancak daha sonra yeniden CHP'ye döndü.

1983 Genel Seçimlerinde Halkçı Parti listesinden Ankara Milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Halkçı Parti ve SODEP birleşmesinde aktif rol aldı. 1985-1987 arasında SHP Grup Başkanvekilliğini yürüten Oktay, 1987 yılında yapılan seçimlerde parlamentoya giremedi. Bu dönemde SHP MYK Üyesi olarak görev yaptı ve aynı zamanda Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruların çalışmasını yürütmek üzere TBMM SHP Grubu Hukuk Müşavirliğini sürdürdü. 1983-1991 arasında çıkarılan 73 yasanın Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvurular neticesinde iptal edilmesine öncülük etmesi nedeniyle Özal'ın belalısı olarak anıldı².

Adalet Bakanlığı

1991 seçimlerinde tercihli oylarla Ankara 2. Bölge 1. sıradan milletvekili olarak parlamentoya giren Oktay, Grup Başkanvekili seçildi ve ardından DYP-SHP Koalisyonu ile kurulan 49. Hükümette Adalet Bakanı olarak yer aldı. Koalisyon protokolünde yer alan demokratikleşme programının hazırlanması ve yürütülmesinde aktif görev üstlendi. 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994 arasında Adalet Bakanlığı görevini yürüten Oktay ilk ziyaretini işkence iddialarıyla gündemde olan Eskişehir Cezaevi'ne yaptı ve bu cezaevinin kapatılmasını sağladı. Görev süresince Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nda (CMUK) temel hak ve özgürlüklerin korunmasına yönelik gözaltı süresinin kısaltılması, zorunlu müdafilik müessesesinin getirilmesi gibi değişiklikler ile cezaevi koşullarının iyileştirilmesi, İş Yurtları'nın kurulması, hakim-savcı özlük haklarının iyileştirilmesi başta olmak üzere birçok yapısal reformu gerçekleştirdi³. Bu nedenle CMUK Seyfi ismiyle anıldı⁴. Fethullah Gülen'in Seyfi Oktay'ı kast ederek söylediği “bu adamın çaktığı kazığı 40 yıl çıkaramam” şeklindeki ifadelerin MİT raporlarına girdiği belirtildi⁵.

Bakanlıktan Ayrılışı

Erdal İnönü'nün SHP Genel Başkanlığı'ndan ayrılması üzerine gerçekleştirilen kurultayda; Oktay'ın desteklediği Aydın Güven Gürkan, Murat Karayalçın'a karşı genel başkanlık yarışını kaybedince 1994 yılında hükûmette yapılan değişiklikte Adalet Bakanlığından ayrıldı. Ancak Genel Başkan seçilen Murat Karayalçın milletvekili olmadığından Seyfi Oktay SHP'nin TBMM Grup Başkanı seçildi⁶. 1995 yılında gerçekleştirilen CHP-SHP birleşmesi sonrasında Hikmet Çetin Genel Başkan seçilene kadar bu görevi yürüttü.

CHP'den İstifa Süreci

Oktay, 1995 Türkiye Genel Seçimlerinde yeniden Ankara 2. Bölgeden milletvekili seçildi ancak Deniz Baykal'ın Genel Başkan olması sonrasında yaşadığı uyuşmazlıklar neticesinde 22 Şubat 1999 tarihinde CHP'den istifa etti⁷. Kısa bir süreliğine İsmail Cem öncülüğünde kurulan Yeni Türkiye Partisi'nde bulunarak 2002 seçimlerinde milletvekili adayı olduysa da 2010 yılında yeniden CHP'ye dönene kadar aktif siyasette yer almadı.

Son Dönem

2008 yılında 15. Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü'ne layık görülen Seyfi Oktay, AK Parti Hükûmetleri tarafından gerçekleştirilen Alevi Çalıştayları'na davet edildi ve bir kısmına katıldı⁸⁹. 2010 yılında Kemal Kılıçdaroğlu'nun Genel Başkan seçilmesinin ardından yeniden CHP'ye üye oldu ve 12 Eylül 2010 Anayasa değişiklik referandumunda hayır oyu çıkması için yürütülen kampanyaya destek verdi.Ergenekon soruşturması kapsamında adil yargılamayı etkilediği iddiasıyla 1 Haziran 2010 tarihinde gözaltına alındı¹⁰. Oktay'ın evine yapılan polis baskını; evinin önünde toplanan kitle, sosyal demokrat kesim ve Alevi kitle örgütlerinin yanı sıra memleketi Hekimhan'da da protesto edildi¹¹. Tutuksuz yargılanan Oktay 6 yıl sonra bu davadan beraat etti¹².